لوبیا سبز گیاهیست یک ساله . مبدا اصلی و اولیه آن روشن نیست. ولی عده ای معتقدند که از نواحی گرمسیر آمریکا ، به سایر نقاط انتقال یافته است و کاشت آن از زمان های دور در آنجا متداول بوده است .
ارقام لوبیا سبز دارای انواع مختلف پل (pole) و بوش (Bush) میباشند. هم لوبیاهای بوته ای و هم لوبیاهای ستونی دارای ارقام بسیار زیادی بوده و از انواع گوشتی تا ظریف و نازک گسترده هستند. غلافها میتوانند گرد یا صاف و در رنگهای مختلف: سبز، بنفش، زرد یا خالدار باشند.
ساقه این گیاه ناصاف و خشن و بند بند و در نوع پابلند آن پیچنده میباشد. در نوع پاکوتاه ساقه ها ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر رشد می کنند .
برگ لوبیا سبز ، مرکب بوده و از چند برگچه خشن که دارای کُرک های سخت می باشند تشکیل می یابد .
گل لوبیا سبز ، به رنگ های : سفید ، صورتی و بنفش کم رنگ دیده میشود که تعدادی از ۲ تا ۸ گل بصورت خوشه به هر شاخه چسبیده اند .
دانه های این گیاه در داخل غلاف کشیده و شمشیری شکل به حالت آویزان به ساقه قرار دارند .
در انواع مختلف لوبیا سبز ، رنگ و اندازه آنها متفاوت می باشد .
بعضی از انواع لوبیا سبز، غلاف نرم و گوشتی قابل خوردن دارند و در بعضی دیگر غلاف ها سخت بوده قابل خوردن نیستند .
بذر لوبیا سبز ، بشکل قلوه ای ( کلیه انسان یا دام ) می باشد و در مواردی به صورت کُروی و یا بیضوی شکل دیده می شود .
مصرف لوبیا سبز ، در غذاها بسیار متداول است و چون دارای مواد غذائی فراوان می باشد یکی از مهمترین سبزیهای مورد مصرف غذائی تلقی می شود .
انواع لوبیا سبز :
این گیاه انواع بسیار زیادی دارد .
ولی در ایران فقط انواع زیر مورد مصرف عموم است :
۱ ) لوبیا سفید
۲ ) لوبیا قرمز
۳ ) لوبیا مرمری
۴ ) لوبیا چشم بلبلی
۵ ) لوبیا چیتی
۶ ) لوبیا قلمدانی
آب و هوا و خاک :
مناسب ترین محل برای کاشت لوبیا سبز ، زمین های بکر و تازه میباشد که قبلا کشت دیگری در آن نشده باشد .لوبیا ، در زمین های مرطوب و چسبنده محصول خوب نمی دهد . این گیاه احتیاج به مواد غذائی و کود حیوانی دارد .
بوته های لوبیا به سرما حساسیت دارند و در حرارت کم سبز نمی شوند . به همین علت برلای نوبرکاری ابتداء بذر را در خزانه یا در شاسی و یا در زیر نایلون می کارند .
روش کاشت :
در نقاط معتدل و گرم از اواسط فروردین ماه بذر را در محل اصلی میتوان کاشت .بهترین روش کاشت لوبیا سبز ، طریقه خطی است .
در نقاط سردسیر در خردادماه به کشت این گیاه می پردازند .در زمین اصلی فاصله دو بوته از یکدیگر نبایستی از ۴۰ تا ۵۰ سانتیمتر کمتر باشد و فاصله ردیف ها نیز همچنین ، تا برداشت محصول به خوبی انجام پذیرد .
در زمان کاشت در زمین اصلی در هر حفره ای که در زمین ایجاد میکنند و عمق آن ۲ تا ۳ سانتیمتر خواهد بود ۲ عدد بذر می کارند تا اگر به هر علتی یکی از بذرها سبز نشد ، احتمال سبز شدن بذر دیگر وجود داشته باشد .
در صورتی که بذر لوبیا را قبل از کاشت به مدت ۱۲ تا ۲۴ ساعت در آب بحیسانند گیاه زودتر سبز می شود .
پس از کاشت زمین را آبیاری می کنند و پس از ۲ ماه بتدریج می توان محصول لوبیا را برداشت نموده به عنوان لوبیا سبز مصرف کرد .
ولی برای بدست آوردن و برداشت محصول لوبیا که از دانه های خشک آن استفاده می شود ، بایستی منتظر ماند تا غلاف های حامل دانه ها زرد و خشک شوند .
آنگاه آنها را از بوته ها جدا ساخته و دانه ها را از غلاف ها خارج ساخت .
برای کاشت سال بعد می توان از محصول سال قبل استفاده نمود و نیاز به روشی خاص برای بذرگیری نیست
ارقام لوبیای سبز:
انواع لوبیاهای بوش
ارقام بوش لوبیا سبز تا ارتفاع حدود ۲ فوت (۶۰ سانتیمتر) رشد میکنند. وقتی که این گیاهان فاصله مناسبی از هم فاصله داشته باشند، به خوبی رشد کرده و نیازی به داربست بندی ندارند. با اینکه این ارقام یک یا دو هفته قبل از ارقام پل تولید میشوند اما لوبیاهای سبز کمتری را تولید میکنند.
لوبیا بوش “جد” (Jade)
لوبیای جد (۶۰ روزه، مقاوم به ویروس موزائیک باقلا) غلافهای گرد بسیار صاف و سبز تیره تولید میکند. این ارقم دیرتر از فصل رشد ارقام بوش تولید میشوند. ارقام جد مقاوم به ویروس موزائیک لوبیا بوده و دارای بذرهایی به رنگ سبز روشن هستند.
لوبیای بوش “ماکسیبل” (Maxibel)
لوبیای ماکسیبل (۵۰ روزه) لوبیایی با نوارهای سبز تیره است که تولید شیارهای ۷ اینچی (۱۸ سانتیمتر) میکند. (ماکسیبل به این معنی است که رشته ها در آنها دیرتر گسترش مییابد). هر دو روز یک بار از چیدن لوبیاها خودداری کنید. بذرهای لوبیای ماکسیبل حاوی خال های قهوه ای رنگ است.
لوبیای بوش “کانتندر”
لوبیای کانتندر (۵۰ تا ۵۵ روزه) یکی از بهترین لوبیاهای بوش است که در مناطق سرد یا مناطقی با تابستان کوتاه رشد میکنند، در حالیکه سایر ارقام در این شرایط عملکرد ضعیفی دارند. لوبیای کانتندر تولید غلافهای معطر و کمی خمیده به طول ۶ تا ۸ اینچ (۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر) میکند که برای مصرف تازه، فریز کردن، کنسرو کردن، یا ترشی انداختن مناسب هستند.
لوبیای بوش “پروویدر”
لوبیای پروویدر (۵۰ روزه) لوبیای بوش متراکم شده است که تولید غلافها ظریف و بلند به طول ۲/۱ تا ۵ اینچی (۱۴ سانتیمتر) میکند. برخلاف بسیاری از لوبیاها، لوبیای پروویدر میتواند در خاک های سرد جوانه زده و در هوای سرد گیاهچه تولید کند.
لوبیای بوش “رولاند”
لوبیای رولاند (۵۰ روزه) یکی از لوبیاهای سبز نواری زیبا است که همانند لوبیای ماکسیبل، تولید غلاف هایی به طول ۷ اینچ (۱۸ سانتسمتر) میکند. اما در مقایسه با لوبیای ماکسیبل دارای عرض بیشتری است.
لوبیای بوش “بلو لاک”
لوبیای بلو لاک (۵۰ تا ۵۵ روزه) یک لوبیای تابستانه سنتی است که طی نسلهای مختلف رشد کرده است. این نوع لوبیا دارای غلاف طویل، شیارهای کوچک عمق و رنگ تیره است. همه لوبیاها به طور همزمان میرسند و این باعث آسانتر شدن برداشت آنها میشود.
لوبیای بوش “تندرگرین”
لوبیای تندرگرین (۵۵ روزه) یکی از بهترین لوبیاهای بوش باغها با تابستان گرم است که در آب و هوای گرم عملکرد بیشتری دارد. این لوبیا نسبت به بیماریها مقاوم بوده و در مناطق مختلف سازگار میباشد. علاوه براین، حاوی غلافهای نازکی بوده و دارای عطر و طعم فوق العادهای است.
لوبیای بوش “زبان دراگون”
لوبیای زبان دراگون (آزاد گرده افشان، ۶۰ روزه) غلافهای زرد رنگی با رگه های بنفش خال خال و گیاهان قوی با ارتفاع ۲۴ تا ۳۰ اینچ (۶۰ تا ۷۰ سانتیمتر) تولید میکند. این لوبیاها کاربردهای زیادی دارند و میتوانند به صورت لوبیا سبز یا لوبیای پوست کنده بالغ مورد استفاده قرار گیرند. این نوع لوبیا دارای بذرهای قهوه ای وخالدار است.
لوبیاهای سبز “سولیل”
لوبیاهای سولیل (آزاد گرده افشان، ۶۰ روزه) تولید لوبیاهای زیبا، یکنواخت، باریک و نواری با رنگ زرد براق و عطر و طعم عالی میکند که دارای بذرهای سفید رنگ هستند.
انواع لوبیای سبز پل
ارقام لوبیای پل میتواند تا ارتفاع ۸ تا ۱۰ فوت (۵/۲ تا ۳ متر) رشد کند و برای بالا رفتن نیاز به داربست دارد.
این لوبیاها تحت عنوان لوبیای پل نامیده میشوند، زیرا شایعترین راه رشد آنها ساختن تیپ[۱]ها از ستونها یا شاخه های بامبو است. اینجا،از شاخه های درخت ماموت برای ساخت لوبیای تیپ استفاده شده استتولید لوبیاهای پل بیشتر از لوبیاهای بوش طول میکشند، اما آنها طی یک مدت طولانی تولید میشوند و عطر و طعم بیشتری دارند. اگر لوبیا سبز را دوست دارید و فضای کافی را در اختیار دارید، لوبیاهای بوش و پل را میتوانید با تعداد اندک کاشت کنید. لوبیای بوش در اوایل تابستان و لوبیای پل بعد از برداشت لوبیای بوش، برداشت میشود.برداشت آنها بسیار ساده است، زیرا به صورت خم شده هستند. با توجه به اینکه برداشت برداشت لوبیای سبز در حال رشد بسیار مشکل است، ایجاد داربست در اوایل فصل میتواند سرمایه گذاری خوبی باشد.
لوبیای پل “اسپانیش موسیکا”
“اسپانیش موسیکا” یا “اسپانیش میرالدا” (۷۵ روز) بالاترین تولید محصول را داشته و اتفاع آن به ۱۰-۶ فوت (۳-۲ متر) میرسد. برداشت بهینه در ۸ اینچ (۲۰ سانتیمتر) و اندازه غلاف ۱۰ اینچ (۲۵ سانتیمتر) میباشد. بیش از ۱۵ سال است که مورد علاقه مشتری قرار گرفته است. بذرهای آن سفید است.
“ترینوفو ویولتو”
“ترینوفو ویولوتو” لوبیای ایتالیایی با غلافهای بنفش رنگ، برگهای بنفش و گلهای بنفش است.
لوبیا پل “راتلسناک”
“راتلسناک” (۸۰-۷۰ روز) علف های ۷ اینچی (۱۸ سانتیمتری)، سبز با بذرهای بنفش را تولید میکند که مشابه لوبیا بوش “زبان دراگون” است. قوی بوده و ارتفاع آن ۸ فوت (۵/۲ متر) است. دانهها به رنگ قهوه ای روشن نیز میباشد.
لوبیای پل “فورتکس”
“فورتکس” (۶۰ روز) عملکرد غلاف بالایی داشته و تولید زودرسی دارد. بلندترین غلاف را در بین لوبیاهای پل دارد. غلافها را زمانی برداشت کنید که طول آنها ۷ اینچ (۱۸ سانتیمتر) تا بیش از ۱۱ اینچ (۲۸ سانیتمتر) هستند. زمانی که بذرها متورم هستند، بسیار نرم و منحصربفرد میباشند. بذرها به رنگ قهوه ای تیره است.
لوبیای پل “کنتوکی وندر”
“کنتوکی وندر” یک لوبیا کلاسیک آمریکایی است که نسلها رشد کرده و دلایل خوبی برای رشد آن وجود دارد: میوه های آن مقاوم به بیماری بوده و غلافها به رنگ سبز تیره، حلقوی و خوشمزه میباشد که به صورت تازه خورد میشود و یا اینکه از آنها کنسرو و ترشی تهیه میشود.
لوبیای قرمز (Phaseolus coccineus)
لوبیاهای قرمز اجداد لوبیای سبز امروزی هستند. این لوبیاها تمایل زیادی برای تولید غلاف های بزرگ داشته و اکثر آنها رشد زیادی را دارند.
طول لوبیای قرمز میتواند به ۱۲-۱۰ فوت (۴-۳ متر) برسد؛ بنابراین، همانند لوبیای پل بوده و برای بالا رفتن به درخت یا داربست نیاز دارد. آنها دارای خوشه های گل بزرگ و زرد رنگ بوده و در تابستان تمام پرندگان و زنبورها را به سمت خود جذب میکنند. غلاف ها دارای سطح خشن هستند که هنگام پخته شدن از بین میروند و طعم فوق العادهای دارند. برداشت لوبیای قرمز در طول غلاف ۱۰-۸ اینچی (۲۵-۲۰ سانتیمتری) انجام میشود.
لوبیاهای بلند حیاط (Vita unguiculata)
لوبیاهای بلند حیاط اغلب در بازارهای چین دیده میشوند. این لوبیا رقم قوی و آسیایی بوده و در تابستانهای گرم و شبهای گرم تابستان به خوبی رشد میکند.
آنها برای بالا رفتن به داربستها یا دیوارهای ۱۰ فوتی (۳/۲ متری) نیاز دارند. در تابستانهای کوتاه کشت آنها ارزشی ندارد، مگر اینکه کشت زودتر صورت گرفته و در محیط گرم مثل دیوارهای جنوبی قرار گیرد. بذرها سیاه هستند.
لوبیای “فورتکس”
“فورتکس” (۶۰ روز) عملکرد غلاف بالایی داشته و تولید زودرسی دارد. غلافها را زمانی برداشت کنید که طول آنها ۷ اینچ (۱۸ سانتیمتر) تا بیش از ۱۱ اینچ (۲۸ سانیتمتر) هستند. زمانی که بذرها متورم هستند، بسیار نرم و منحصربفرد میباشند. بذرها به رنگ قهوه ای تیره است.
لوبیای “کنتوکی وندر”
“کنتوکی وندر” یک لوبیا کلاسیک آمریکایی است که نسلها رشد کرده و دلایل خوبی برای رشد آن وجود دارد: میوه های آن مقاوم به بیماری بوده و غلافها به رنگ سبز تیره، حلقوی و خوشمزه میباشد که به صورت تازه خورد میشود و یا اینکه از آنها کنسرو و ترشی تهیه میشود.
لوبیای “گیتا” (۷۸ روز) دارای ارتفاع ۲۰-۱۶ اینچ (۵۱-۴۱ سانتیمتر) بوده و غلافهای سبز آن شبیه مداد نازک است.
لوبیای “نودل قرمز” (۸۵ روز) شبیه “گیتا” است، اما غلاف آن به رنگ بنفش تیره میباشد (زمانی که پخته میشود رنگ آن از بین میرود). بذرها قرمز هستند.
